انواع سقف های اجرایی ساختمان

سقف از جمله مهمترین قسمتهای ساختمان است که به روش های مختلف اجرا میشود. این بخش از بنا باید از مقاومت لازم در برابر نیروهای وارده برخوردار باشد تا دچار آسیب نگردد. سیستم های متفاوتی برای اجرای سقف توسط مهندسین و سازندگان به کار برده میشود. در این مطلب به بررسی انواع روشها میپردازیم.

انواع سقف

سقف دال بتنی

دال بتنی ضخامتی بین 10 الی 50 سانتی متر دارد و در سقف طبقات اجرا میشود. وزن سقف دال بتنی بالا است و اجرای آن در مقایسه با سایر سقفها هزینه بردار است. از مزایای این نوع سقف میتوان به مقاومت بالا در برابر لرزشهای ناشی از زلزله، عمر طولانی، مقاومت صوتی و حرارتی و صرفه جویی در مصالح اشاره کرد.

سیستم دال بتنی در ساختمانی هایی که بسیار حائز اهمیت هستند اجرا میشود. برای مثال بناهایی که در مراکز صنعتی بزرگ ساخته میشوند، دارای سقف دال بتنی هستند . این نوع سقف از آرماتور و بتن تشکیل شده و اکثر مهندسین در طرح ها و نقشه های خود این سقف را استفاده می نمایند. منظور از دال در این سقف ها قسمتی از سازه است که از بتن و فولاد به صورت یکپارچه ساخته میشود.

سقف تیرچه بلوک

سقف تیرچه بلوک از جمله رایج ترین انواع سقف است که در آن تیرچه ها نقش تیر فرعی را داشته و فاصله بین آنها با بلوک پر میشود. در این سقف بلوکها نقش سازه ای ندارند.  در ساختمانهای اسکلت فلزی، بتنی و آجری از این نوع سقف استفاده میشود. سقف تیرچه بلوک وزن سبکی دارد و در برابر نیروهای افقی از مقاومت لازم برخوردار است.

در اجرای این سقف به جک های زیر سقفی نیاز نیست و سقف و اسکلت آن به صورت یکپارچه خواهند بود. استفاده از بلوک به جای بتن کششی این سقف را مقرون به صرفه کرده و استفاده از آن روز به روز در حال گسترش است.

سقف عرشه فولادی

این نوع سقف با استفاده از ورق های گالوانیزه ذوزنقه ای شکل ساخته میشود و اجزای آن شامل ورق گالوانیزه، فلاشینگ، گل میخ، میلگرد و بتن میباشد. این سقف وزن بسیار سبکی دارد و اجرای آن از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است. با استفاده از این سیستم میتوان سقف گذاری و بتن ریزی را همزمان در تمام طبقات انجام داد.

سقف عرشه فولادی را میتوان جایگزین مناسب برای سقف های تیرچه بلوک در نظر گرفت. از مزایای این سقف میتوان به ایمنی حین کار اشاره کرد زیرا بعد از اتصال ورق های گالوانیزه به سازه سطحی یکپارچه ایجاد میشود که کارگران با خیالی آسوده میتوانند بر روی آن کار کنند.

مراحل اجرای سقف عرشه فولادی

نحوه اجرای سقف عرشه فولادی به ترتیب شامل مراحل نورد سرد ورق های فولادی، انتقال ورقه های فولادی به محل انجام پروژه، نصب ورق های فولادی، ثابت کردن ورق های فولادی، نصب گل میخ، میلگرد گذاری و بتن ریزی می باشد.

نقش گل میخ در سقف عرشه فولادی

استفاده از گل میخ در قسمت هایی که عرشه فولادی بر روی تیرهای سازه قرار میگیرد مهم میباشد. نصب گل میخ ها توسط دستگاه جوش قوس الکتریکی صورت میگیرد.

معایب سقف عرشه فولادی

ساخت سقف عرشه فولادی معایبی نیز به همراه دارد . برای مثال اجرای سقف عرشه فولادی نیاز به تمهیدات ویژه ای میباشد. از این رو میتوان گفت اجرای آن کار ساده ای نیست و با سختی همراه است . یکی از برجسته ترین معایبی که میتوان در استفاده از سقف عرشه فولادی نام برد، لرزش شدید آنها میباشد .

سقف تیرچه کرومیت

این سقف ها نوعی سقف تیرچه بلوک محسوب میشوند که با استفاده از تیرچه فلزی با جان باز اجرا می گردند. در سقف تیرچه کرومیت فضای بین تیرچه ها با پلی استایرن، بلوک سیمانی، کامپوزیت و یا هر پرکننده دیگر پر خواهد شد . این سقف ها از انسجام بالا و صلبیت کافی برخوردار هستند و به دلیل عدم نیاز به شمع بندی سرعت اجرای آن بالا است.

سقف تیرچه کرومیت در مقایسه با سقف تیرچه بلوک معمولی وزن سبک تری دارد و همین امر وزن سازه را پایین می آورد . برای اجرای این سقف در بال تحتانی از یک تسمه و در جان از یک میلگرد خم شده استفاده میشود.

سقف وافل

سقف وافل یا دال دو طرفه به سقف گفته میشود که با استفاده از سیستم دال قابلمه ای ساخته میشود. به این سقف ها، سقف قابلمه ای و یا سقف مشبک نیز گفته میشود که همانند دال دو طرفه است و در مقایسه با سایر سقف های مجوف (توخالی) و سقف های عرشه فولادی هزینه اجرای پایین تری دارد.

از این سازه برای مکانهایی مانند بیمارستان ها، پارکینگهای مسقف، مکانهای عمومی مانند فرودگاه ها و ایستگاه ها سرپوشیده و سوله های صنعتی استفاده میشود.

علاوه بر آن زمان اجرای سقف وافل به دلیل عدم نیاز به میلگرد تقویتی و اتصال آن به تیرها کوتاه تر می باشد و بتن ریزی یکپارچه بدون افزودن روان کننده از دیگر مزایای اجرای این سقف در نظر گرفته شده است.

اجرای سقف وافل

روش اجرای سقف وافل شامل پنج مرحله میباشد که به ترتیب شامل زیرسازی سقف، چیدن قالبهای  وافل، آرماتوربندی سقف، بتن ریزی و قالب برداری می باشد .

سقف یوبوت

استفاده از یوبوت در جهت سبک سازی دالهای سقف صورت میگیرد . شکل ظاهری یوبوتها به صورت مشبک میباشد . یوبوتها از عناصر سازنده سازه نمیباشند و استفاده از آنها تنها در جهت حذف بتن و ایجاد حفره درون دال صورت میگیرد .

اجرای سقف یوبوت

در اجرای سقف یوبوت در ابتدا باید نسبت به بستن قالب تخت زیرین دال اقدام کرد. در مرحله بعد نوبت به بستن شبکه آرماتور پایین دال میرسد. پس از انجام این کار قالبهاب یوبوت بر اساس نقشه اجرای چیده میشود .

سپس شبکه آرماتور بالای دال بسته میشود و پس از انجام آن بتن ریزی لایه اول انجام میشود و سپس در مرحله بعد بتن ریزی لایه دوم که بتن ریزی لایه تکمیلی می باشد، صورت میپذیرد. پس از تکمیل بتن ریزی نسبت به بازکردن قالبهای کف اقدام میشود.

معایب سقف یوبوت

از جمله معایب استفاده از قالبهای یوبوت میتوان به حساسیت بالای آنها در برابر شکستگی و خورد شدگی اشاره کرد . از این رو در هنگام نصب آنها باید بسیار مراقب بود.

سقف متحرک

سقف متحرک نمونه ای از سقف های برقی میباشد که از متریال های متفاوت در ساخت آنها استفاده میشود . این سقف ها قابلیت باز و بسته شدن دارند و در مکانهای مختلف مانند کافه های روباز و سایبان استخرها مورد استفاده قرار میگیرند. نمونه ای از متریال هایی که در ساخت سقف متحرک مورد استفاده میکیرد، پارچه های مخصوص میباشد.

سقف متحرک پارچه ای

سقف متحرک پارچه های از یک پوشش از جنس پارچه و آلومینیوم تشکیل شده است . نحوه کار این گونه سقف ها به گونه ای است که با استفاده از یک موتور نیروی لازم برای باز و بسته شدن آن ایجاد میشود.

سقف کاذب

این سقف ها از جمله سبک ترین نوع سقف به شمار می آیند که پس از نصب لوله های تاسیساتی میتوان آن را اجرا نمود . سقف کاذب کناف، پی وی سی، رابیتس از جمله این سقف ها هستند که از اجزایی مانند الیاف پلیمری، توری، گچ و افزودنی تشکیل میشوند.

از مزایای این سقف میتوان به وزن بسیار سبک، مقاومت در برابر حرارت و رطوبت، اجرای سریع و ایمنی بالا اشاره نمود. این سقف به راحتی بین تیرچه ها قابل اجراست و به سقف اصلی متصل خواهد شد. این سقف از پر کاربردترین و محبوبترین سقف ها و از لحاظ قیمت مقرون به صرفه میباشد .

سقف کامپوزیت

این سقف در اسکلت فلزی قابل اجرا است و از ترکیب بتن و فلز ساخته میشود . از اجزای تشکیل دهنده سقف کامپوزیت میتوان به مواردی نظیر آرماتور حرارتی، بتن، تیر فرعی و برش گیر اشاره نمود .

در این سقف ها از یونولیت استفاده نمیشود و برای نازک کاری آن و ایجاد سطحی یکپارچه در زیر آن از سقف کاذب یا سقف رابیتس استفاده میشود . برش گیرهایی که در این نوع سقف به کار میروند، گل میخ هستند و وظیفه آنها اتصال ورقهای پوششی به تیرهای فرعی است .

سقف تیر دال

این نوع سقف همانند سقف کامپوزیت اجرا میشود، تنها تفاوتی که دارد این است که تیرهای فرعی این سقفها بتنی میباشد. سقف تیر دال به صورت در جا اجرا میشود و در اسکلت فلزی به صورت پیش ساخته اجرا میگردد .

سقف کوبیاکس

این سقف مدتهاست که در صنعت ساختمان وارد شده و از لحاظ ساختاری شباهت زیادی به دال دو طرفه دارد اما تفاوت بین این دو نوع سقف این است که در کوبیاکس، گوی های توخالی سبکی را به صورت منظم قرار میدهند تا هنگام مصرف بتن از پر کردن این قسمت جلوگیری شود .

جنس این گوی ها از پلی اتیلن بازیافتی و یا پلی پروتیین می باشد . این نوع سقف به دلیل هزینه بالا و سرعت پایینی که در اجرا آن در بر دارد، نتوانسته جایگاه مناسبی را در بین انواع سقف در ساختمان سازی بدست آورد .

سقف پیش تنیده

در این نوع سقف از یکسری کابل با مقاومت کششی بالا به جای آرماتور استفاده میشود. این کابلها تحت کشش قرار میگیرند و در دو سر تیر محکم گره زده شده و تثبیت میگردند . این کابلها نیروی بارهای ثقلی را خنثی میکنند زیرا بعد از رها شدن متمایل به تندیل شدن حالت اولیه هستند، از این رو در زیر تار خنثی در بتن فشار زیادی وارد میشود که در برابر نیروی ایجاد شده توسط بارهای ثقلی در بتن قرار میگیرد .

به همین دلیل وظیفه این کابل ها خنثی کردن بارهای ثقلی است . از مزایای استفاده سقف پیش تنیده میتوان به اجرای دهانه های زیاد با کمترین ستون و یا بدون آن اشاره نمود. از این سیستم در اجرای سقف دال بتنی، ساخت پل و پایدار نمودن تونلها استفاده میشود . سقف پیش تنیده میزان مصرف مصالح را به حداقل میرساند و منجر به سبک شدن سازه میشود.

سقف طاق ضربی

یکی از قدیمی ترین روشهایی که برای ساخت سقف در قدیم به طور متداول مورد استفاده قرار میگرفته است طاق ضربی می باشد.

از مزایای این گونه سقف ها میتوان در دسترس بودن مصالح و عدم نیاز به قالب اشاره کرد .طراحی این گونه سقفها معایبی نیز به همراه دارد. برای مثال از آنجایی که در ساخت آنها از سازه های مقاوم استفاده نمیشود، از استحکام بالای برخوردار نمی باشند.

سقف روفیکس

سقف روفیکس نوعی سقف مرکب با قالب ماندگار میباشد و نوعی دال بتنی آرمه مرکب بتنی به شمار می اید . این سقف از نوعی صفحه فلزی مشبک تشکیل شده که در آن پروفیل های طولی به شکل موازی در فاصله معین در آن تعبیه میشوند . این صفحه مشبک دارای هفت ناودانی و 7000 شبکه در هر متر مربع میباشد.

با استفاده از قالب مشبک روفیکس امکان اجرا و بتن ریزی همزمان گلیه طبقات وجود دارد و نیازی به شمع و جک نمیباشد . سقف روفیکس نسبت به سقفهای بتنی مانند سقف تیرچه و بلوک وزن بسیار سبکی دارد و بار اضافی بر سازه وارد نمیکند، در واقع حدود 40 درصد از وزن مرده ساختمان را کاهش میدهد، زیرا مصرف مصالح فولادی در اسکلت این نوع سقف نسبت به سایر سقف ها کمتر میباشد .

سقف سیاک

این نوع سقف یکی از شیوه های اجرای سقف های تیردال و دال یک طرفه مباشد . در این روش قبل از بتن ریزی این مسئله اهمیت دارد که شمع های چوبی و یا آهنی و آرماتوی گذاری های لازم در تیرچه ها و دال انجام بگیرد .

در این روش بلوک های سفالی و سیمانی پرکننده بین تیرچه ها حذف میشود و علاوه بر کاهش بار سازه، نشت شیرابه های بتن را از بین تیرچه ها کاهش میدهد و موجب ارتقا سطح کیفی بتن میشود .

برای اجرا کردن لوله های برقی و تاسیسات در بین و زیر تیرچه ها باید بین نقشه سازه و تاسیسات، هماهنگی لازم ایجاد شود . از ویژگی های این نوع سقف ها میتوان به سهولت حمل و نقل، سهولت نصب، حذف بلوک های سفالی و یا پلاستوفوم، کاهش وزن سازه، یکپارچگی سقف و قابلیت عبور تاسیسات از میان سقفها اشاره کرد.