اصول جانمایی در پلان
اگر تا به حال طراحی نقشه های ساختمانی را تجربه کرده باشید. می دانید پلان را باید به طبق اصول جانمایی در پلان انجام داد تا انجام طراحی نقشه به صورت صحیح شکل گرفته باشد. طراحی پلان، اصولی دارد که باید به این اصول توجه شود و آن را در طراحی خود منظور نماییم، تا پلانی مناسب طراحی کرده باشیم.
در این مقاله به نحوه طراحی صحیحی نقشه های مسکونی پرداخته می شود. به این نکته توجه داشته باشید که باید این اصول به ترتیب و گام به گام انجام شود .
برای این که بتوانید طراحی نقشه را به بهترین شکل انجام دهید باید قبل از شروع طراحی بدانید که نیازهای ساختمانی که می خواهیم طراحی را آن را انجام بدهیم چیست. مسئله مهم این است که طراحی نقشه هر ساختمان با ساختمان دیگر متفاوت است. برای طراحی پلان ایده هایی گه دوست دارید بردارید و قسمت هایی که نیاز به تغییر دارند را عوض کنید.
از مهم ترین عوامل تاثیرگذار در طراحی نقشه ساختمان ها عبارتند از:
-نیازهای کارفرما
-ابعادو متراژ زمین
-شکل سایت
-شرایط و محدویت های طراحی
-ضوابط شهرداری
-نوع کاربری
مراحل طراحی پلان ساختمان مسکونی
به عنوان مثال قرار است یک آپارتمان 4 یا 5 طبقه روی پیلوت و هر طبقه دارای یک واحد است طراحی کنیم. می خواهیم به شرح فرایند و مراحل طراحی پلان در این به پردازیم. در این جا متراژ، موقعیت و فرم زمین را در نظر نمی گیریم.
جهت طراحی پلان معماری ساختمان مسکونی باید مراحل زیر را به ترتیب انجام دهیم.
مرحله اول: اصول جانمایی در پلان-پلکان و آسانسور
مهم ترین موردی که باید در طراحی ساختمان، مد نظر قرار بگیرد، محل قرارگیری پلکان و آسانسور در پلان است. برای جانمایی باکس پله و آسانسور در پلان باید به عرض، فرم زمین، تعداد واحدهای در هر طبقه، تعداد پارکینگ مورد نیاز در طبقه همکف و زیرزمین در طراحی پلن نیز توجه داشت. سپس در مورد فرم پله که به چه صورت باشد تصمیم گیری می شود.
بهترین موقعیت برای قرار گیری پلکان در پلان ساختمان مسکونی باید شکل و ابعاد زمین و محدودیت های پروژه در نظر گرفت. بهترین موقعیت برای جانمایی باکس پله در نقشه ها، در وسط پلان می باشد.
انتخاب محل مناسب برای جانمایی پلکان و آسانسور می تواند تاثیر در کیفیت دیگر بخش های ساختمان اعمال کند. بهش هایی که تحت تاثیر محل مناسب باکس پله و آسانسور قرار می گیرند به شرح زیر است:
-طراحی پلان طبقه همکف و زیرزمین
-طراحی پارکینگ
-طراحی لابی ساختمان
-کیفیت فضاهای داخلی ساختمان
-دسترسی ها و سیرکلاسیون
-نمای بنا
مرحله دوم : اصول جانمایی در پلان-تفکیک فضاهای عمومی و خصوصی
پس از مشخص شدن محل جانمایی پله و آسانسور در نقشه باید تقسیم بندی کلی در رابطه با فضاهای عمومی، خصوصی و نیمه خصوصی نیز انجام داد. این مرحله از طراحی پلان لکه گذاری نامیده می شود.
در لکه گذاری جانمایی پلکان و آسانسور را انجام می دهند، به خاطر اهمیت محل قرارگیری باکس پله در نقشه بهتر است طراحی آن در مرحله نخست انجام بگیرد. لکه گذاری ساختمان کار سختی نیست شاید در طراحی ساختمان های با مساحت زیاد دشوار باشید و به زمان بیشتری نیاز داشت.
با توجه به محل قرارگیری باکس پله و آسانسور که در ساختمان وسط پلان می باشد. یک سمت پلان را برای بخش های خصوصی و سمت دیگر آن را برای بخش عمومی و نیمه خصوصی در نظر می گیریم.
مرحله سوم : اصول جانمایی در پلان-جانمایی آشپزخانه و ورودی
یکی از مهم ترین موارد که تا حد زیادی در کیفیت طراحی پلان خانه تاثیر مستقیم دارد، بهترین محل برای آشپزخانه است. آشپزخانه قلب خانه است و طراحی آن یکی از مهم ترین بخش های پلان می باشد. طراحی آشپزخانه مدت زیادی را در برمی گیرد و به دقت و توجه زیادی نیاز دارد. برای طراحی آشپزخانه باید به نکات زیر توجه کنیم:
آشپزخانه باید در محلی قرار داشته باشد که نور و تهویه مناسب داشته باشد. امکان دسترسی مستقیم از آشپزخانه به تراس انجام شده باشد. وروردی آشپزخانه باید نزدیک ورودی مسکونی در نظر گرفت. آشپزخانه باید به شکل مستقیم با پذیرایی و نشیمن در ارتباط باشد. مساحت آشپزخانه را 10 درضد زیر بنای مساحت باشد. در طراحی آشپزخانه نیز محرمیت فضا نیز حفظ شود.
در این مرحله به طراحی اتاق خواب ها می پردازیم. در این مرحله به حالت های گوناگون جانمایی اتاق خواب را بررسی می کنیم .
برای طراحی اتاق خواب ها باید نکات زیر را در نظر داشت:
حتما باید یکی از اتاق ها به عنوان اتاق مستر در نظر داشت و این اتاق خواب باید بزرگ تر از بقیه اتاق خواب ها باشد. مساحت اتاق خواب مستر کمتر از 15 متر در نظر نگرفت. برای اتاق خواب ها یک فیلتر ورودی در نظر گرفت، به این دلیل است که از دیگر بخش های منزل در ب اتاق خواب ها به صورت مستقیم دیده نشوند. در اتاق ها باید کمد هایی با عمق 60 سانتی متر در نظر بگیرید.
حمام را باید در نزدیکی اتاق خواب ها طراحی نمود و به این نکته توجه داشته باشید که درب حمام از دیگر بخش های خانه دیده نشود.
مرحله چهارم: ستون گذاری پلان
پس از ان که کلیات پلان صورت گرفت و قبل از این که دیتیل ها را طراحی کنیم، باید جهت ستون گذاری پلان اقدام نماییم.
دهانه بین ستون ها 5 تا 6 متر در نظر می گیرند و تا حد امکان ستون ها باید در راستای هم قرار داشته باشند. در مرحله ستون گذاری باید به سراغ پلان پارکینگ بروید و با توجه به تعداد و موقعیت اتومبیل ها به ستوان گذاری بپردازید. سپس موقعیت ستون ها در پلان طبقات را بررسی نمایید.
در این بخش ممکن است با توجه به ستون گذاری پارکینگ مجبور به تغییراتی در پلان طبقات شویم
مرحله پنجم: انجام اصلاحات نهایی
در این مرحله پس از فرم کلی پلان باید به سراغ اصلاحات و ریزه کاری ها برویم. توصیه می شود در این مرحله علاوه بر طراحی کلی، مواردی مانند محل قرارگیری داکت های تاسیسات در نظر بگیرید.
مرحله ششم : مبلمان کردن پلان
آخرین کاری که باید برای طراحی پلان انجام دهیم ، مبلمان کردن پلان به صورت اصولی است. مبلمان اصولی از مواردی است که کمک می کند شما ایرادات طراحی خود را ببینید.
برای مبلمان کردن پلان خود باید به موارد زیر توجه داشته باشید:
از بلوک های مبلمان استاندارد بهره ببرید. هرگز مقیاس و اندازه های استاندارد بلوک را عوض نکنید. فضاهای داخلی نقشه را به صورت واقعی مبلمان کنید. شکل ظاهری مبلمان بخش های دیگر را رعایت کنید. تراکم مبلمان را در یک حد نگه دارید.
برای بهتر شدن کفست پلان شاید در این مرحله نیز تغییرات کوچکی در طراحی خود ایجاد کنید.